کارکردهای روحانیت شیعه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:روحانیت،
تبلیغ،
واجب کفایی،
بهبود پرسش:آیا وظیفه روحانیت و طلبه‌ها ضد عفونی کردن ماشین‌ها و معابر، توزیع ماسک و دستکش، پرستاری از بیماران کرونایی یا امداد رسانی به سیل و زلزله زدگان و... است؟ چرا طلبه‌ها در همه امور دخالت می‌کنند؟
این پرسش، یکی از شبهاتی است که در هنگام بروز بلایا و حوادث طبیعی و حضور طلاب جهادگر در خط مقدم کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان، از سوی برخی افراد شنیده می‌شود. به راستی آیا وظیفه طلبه‌های حوزه‌های علمیه، فقط درس خواندن و تبلیغ است؟
پاسخ:حضور طلاب جهادگر در صحنه حوادث و بلایای طبیعی و کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان، علاوه بر وظیفه انسانی، یکی از روشن‌ترین مصادیق تبلیغ عملی و از وظایف ذاتی حوزه‌های علمیه و روحانیت شیعه است. زیرا بر اساس آیات قرآن و سیره پیامبر اسلام و اهل بیت یکی از مهم‌ترین کارکردهای روحانیت تبلیغ بوده و شیوه عملی تبلیغ از موثرترین روش‌های تبلیغ است. ضمن اینکه انجام برخی امور مانند مانند رسیدگی به بیماران در جهت بهبود و حفظ جان آنها با وجود تراکم کاری پرستاران و همچنین
تجهیز میت زمانی کادر رسمی برخی غسال‌خانه ترسیده و اعمال را انجام نمی‌دهند، واجب کفایی است.
[ویرایش]
حوزه و روحانیت شیعه یک سازمان دینی مخصوص
شیعه و پیروان ائمه است که سابقه آن به صدر اسلام باز می‌گردد. این سازمان دارای کارکردهای متعددی است از وظیفه اهم هدایت علمی و فکری جامعه و تولید نظریه‌های بنیادین در عرصه
تمدن اسلامی و
فقه نظام و اداره جامعه براساس دیدگاه اسلام تا وظایف اجتماعی و مردمی.
[ویرایش]
تبلیغ یکی از محورهای مهم در تبیین کارکردهای روحانیت است. هر مکتبی برای دست‌یابی به جایگاهی مشخص در نظام اجتماعی و تداوم خود در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی و نیز برای گسترش اصول و آموزه‌های خود، به تبلیغ نیاز دارد. تبلیغ و دعوت مردم به ارزش‌های الهی و دینداری و انذار از خطوط اصلی نظام فکری
اسلام است.
• «قُلْ هذِهِ سَبيلی أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنی ...؛ بگو: «اين راه من است من و پيروانم، و با بصيرت كامل، همه مردم را به سوى خدا دعوت مى‌كنيم!...».
• «... فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ ...؛ چرا از هر گروهى از آنان، طايفه‌اى كوچ نمى‌كند (و طايفه‌اى در مدينه بماند)، تا در دين (و معارف و احكام اسلام) آگاهى يابند و به هنگام بازگشت بسوى قوم خود، آنها را بيم دهند؟!»
بر این اساس برای حوزه و روحانیت شیعه، به عنوان پاسدار ارزش‌های اسلامی و داعیه‌دار حمایت از مکتب فکری اسلامی ـ شیعی، «تبلیغ» از محوری‌ترین وظایف به شمار می‌آید.
[ویرایش]
مهم‌ترین شیوه‌ای که در نظام حوزه و روحانیت درباره تبلیغ مورد توجه می‌باشد، شیوه «عملی» است؛ بدین معنا که علمای دینی برای گسترش معارف و ارزش‌های اسلامی، توصیه شده‌اند که با عمل خود به دیگران بیاموزند. بر این اساس، تبلیغ عملی موثرتر از تبلیغ لسانی است و در هدایت مردم کارایی بیشتری دارد: «کونوا دعاة الناسِ بغیرِ السنتکم لِیَروا مِنکم الورعَ و الاجتهادَ و الصلوة و الخیرَ و اِنّ ذلک داعیة».
در سیره عملی پیامبر و امامان معصوم (علیهم‌السّلام) رسیدگی به امور اجتماعی مردم دیده می‌شود مانند بردن نان و غذای شبانه به در خانه محرومان. همچنین پیامبر اکرم و اهل بیت (علیهم‌السّلام) به عیادت بیماران می‌رفتند، در کفن و دفن یاران‌شان مشارکت می‌کردند و با دست خود نیازمندان را کمک و یاری می‌کردند. علاوه بر این همکاری در نیکی کردن به دیگران توصیه قرآن مجید می‌باشد.
• «... وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى ...؛ و (همواره) در راه نيكى و پرهيزگارى با هم تعاون كنيد!..».
یقینا الگوپذیری از سیره پیامبر اکرم و اهل بیت در جهت تبلیغ عملی آموزه‌های دین مانند ایثار و نوع‌دوستی و رفع حوائج مومنان و ... از مصادیق کارکردهای روحانیت است.
[ویرایش]
بنابراین حضور طلاب جهادگر در صحنه حوادث و بلایای طبیعی و کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان، علاوه بر وظیفه انسانی یکی از روشن‌ترین مصادیق تبلیغ عملی و از وظایف ذاتی حوزه‌های علمیه و روحانیت شیعه است. علاوه بر اینکه انجام برخی امور مانند مانند رسیدگی به مریض با وجود تراکم کاری پرستاران و حفظ جان بیماران همچنین تجهیز میت زمانی کادر رسمی برخی غسال‌خانه ترسیده و انجام نمی‌دهند، واجب کفایی است.
اقدامات طلاب جهادی موجب شده بسیاری از تبلیغات منفی دشمنان اسلام، ضد حوزه و روحانیت که در ذهن مردم جا گرفته بود، رفع شود. لذا مردم، طلاب را از خودشان دانسته و می‌بینند که آنها نسبت به مشکلات مردم دغدغه‌مند هستند، نه قشری منزوی و بی اعتنا به مشکلات جامعه. همچنین همنشینی طلاب با بیماران و مردم گرفتار، موجب تقویت روحیه دینداری مردم می‌شود. بدین گونه است که حضور طلاب جهادی بیشترین تاثیر را در زمینه نشر دین در جامعه ایفا می‌کند و در راستای وظایف روحانیت انقلابی و دیندار است.
امروزه با وجود حکومت دینی و حضور روحانیت در عرصه سیاست و برخی عملکردهای ضعیف، شبهات زیادی درباره استفاده حوزه از امکانات مادی نظام، و عدم حضور در خدمت به مردم، وجود دارد. این همراهی‌ها و حضور روحانیت پاسخ عملی به بسیاری از شبهات بوده و سبب استحکام رابطه روحانیت با مردم و اعتماد بیشتر می‌شود. که تاثیر آن بعدا در عرصه تبلیغ دینی نیز ظهور پیدا می‌کند.
[ویرایش]
[ویرایش]
گروه پژوهشی ویکی فقه.
