تاثیر دعا و دارو در درمان بیماری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بیماری،
کرونا،
دارو،
دعا،
حمد،
آیت الکرسی.
پرسش: به لحاظ علمی بیماری کرونا با ویروس در بدن ایجاد شده و به وسیله دارو از بین میرود؛ اما مشخص نیست چطور دعا میخواهد با این ویروس مقابله کند! وقتی ویروس در بدن هست، دعا فایدهای ندارد! چطور میشود توسط حمد و آیت الکرسی، جلوی بیماری کرونا را گرفت؟
پاسخ اجمالی: همه هستی تحت مشیت و اراده حضرت حق بوده و خداوند عالم را به واسطه وسایط اداره میکند. ازاینرو اگر قرار باشد، درمانی حاصل شود نیز باید با اذن و اجازه او و نیز با وساطت واسطهها حاصل شود. همچنانکه یکی از واسطهها دارو و درمان است، یکی از واسطهها نیز دعاست؛ اما نباید دعا را در برابر طی کردن مسیر درمان دانست چراکه بنا بر روایات دینی، دعا بدون کوشش و انجام کارهای لازم، بیفایده است.
[ویرایش]
مؤمنان در مواجهه با مشکلات و درد و رنج و بیماری، هم زمان هم دعا میخوانند و با خدا راز و نیاز میکنند و هم از دارو و درمان بهره میبرند. در ادامه، با ارائه نکاتی، تعامل این دو امر با هم را توضیح میدهیم:
[ویرایش]
هیچ تردیدی نیست که همه رخدادها در جهان خلقت به مشیت و
اراده الهی صورت میگیرد و هیچ امری خارج از دایره قدرت الهی نیست. به عبارت دیگر مؤثر اصلی در ساحت هستی درنهایت خداست و هر آنچه در این ساحت رقم میخورد، در یک نظام طولی بااراده و
علم الهی محقق میشود. چنانکه
قرآن کریم حتی افتادن برگ از درخت را در دایره علم الهی معرفی نموده است:
«یعْلَمُ مَا فیِ الْبرَ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ اِلَّا یعْلَمُهَا وَ لَا حَبَّةٍ فیِ ظُلُمَاتِ الْاَرْضِ...
؛ و
[
خداوند]
آنچه در خشکی و دریاست میداند و هیچ برگی فرونمی افتد مگر
[
اینکه
]
آن را میداند».
در نتیجه هر کاری اگر بخواهد به ثمر برسد، باید اذن و اجازه الهی نیز در آن وجود داشته باشد؛ و تاثیر دارو و درمان نیز از این امر مستثنا نیست.
از سوی دیگر هر چیزی که امکان دارد، میتواند متعلق اراده الهی قرارگرفته و اگر تحقق آن مستلزم ظلم نبوده و با حکمت الهی مخالفت نداشته باشد، به وقوع خواهد پیوست.
[ویرایش]
اما نکتهای که در این میان وجود دارد این است که اِعمال اراده الهی در این عالم به واسطه وسائط صورت گرفته و خداوند به جهت خصوصیات و ویژگیهایی که در هر یک از ایشان قرار داده، اراده خود را در عالم محقق میسازد.
امام صادق (علیهالسّلام) در این خصوص میفرماید:
«ابی الله ان یجری الاشیاء الا بالاسباب؛
؛ خداوند امور و اشیا را تنها از طریق علل و سببش جاری میسازد».
درنتیجه در این عالم نسبت به وسایط، قوانینی نیز وجود دارد که نظام عالم بر همین مبنا و قانون تنظیم شده است. چه این قوانین فیزیکی باشند (مانند
قانون جاذبه زمین) و چه متافیزیکی باشد (مانند قانون تاثیر دعا و
صدقه).
[ویرایش]
دعا نیز از جمله همین وسایط است که برای خود قوانینی دارد؛ اما نباید دعا را به مثابه چیزی در برابر کار و کوشش و استفاده از دارو دانست و از طی کردن مسیر درمان اجتناب کرد؛ چنانکه
امام علی (علیهالسّلام) فرمود: «کسی که بدون عمل، دعا میکند، مانند تیراندازی است که کمانش زه ندارد».
توضیح واسطه بودن دعا بدینگونه است که شخص دعا کرده و از خداوند چیزی را طلب مینماید، در اینجا دعا واسطهای برای ارتباط بنده باخدا و درنتیجه توجه خاص خداوند به بنده است. همچنانکه استفاده از دارو نیز میتواند واسطه توجه الهی باشد.
به عنوان مثال شخصی برای شفای مرض خود، در پیشگاه الهی دعا کرده و پاسخ میگیرد. این پاسخ میتواند متناسب با علم و حکمت الهی به انحاء گوناگونی محقق شد. از اموری همچون تحقق و تسریع تاثیر داروها گرفته تا معرفی پزشکی حاذق به وسیله یکی از دوستان.
[ویرایش]
اما گاهی هم معجزه میشود به این بیآن که از طریق اسباب ناشناخته و غیرعادی، بیمار درمان میشود؛ چنانکه
عیسی (علیهالسّلام) به اذن خدا چنین نمود و بیماران را شفا داد
.
این معجزات و کارهای خارق العاده، همیشگی نیست و ازاینرو، هم موظفیم دعا کنیم و به رحمت و قدرت نامحدود خدا امیدوار باشیم و هم موظفیم به حکمت خدا اعتماد کنیم و کارهای عادی مؤثر در درمان بیماری را بپیماییم چرا که ممکن است در این مورد حکمت خداوند چنین اقتضا کرده باشد که شفا نه از طریق
معجزه و اسباب ناشناخته و نامتعارف، بلکه از طریق دارو و شیوههای متعارف انجام گیرد.
[ویرایش]
بنابراین جلوگیری از گسترش یک بیماری تنها فعل انسان (بدون در نظر گرفتن خداوند) نیست تا گفته شود، دعا و عنایت الهی و درنهایت مداخله حضرت حق در این مسئله تاثیری ندارد؛ و از سوی دیگر این امر، تنها منوط به
فعل خدا (بدون لحاظ اختیار و اراده انسان) نیست تا دخالت انسان و تلاش او در این مسئله کاملاً بیتاثیر باشد.
بلکه باید هر انسانی تمام تلاش خود را برای جلوگیری از گسترش بیماریهای خطرناک و درمان آنها انجام دهد و در ادامه از خداوند منان و عنایات او نیز استمداد بطلبد به این امید که اگر خداوند صلاح بداند از طریق متعارف و یا به شکل اعجازین، بیماران را شفا دهد.
[ویرایش]
[ویرایش]
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، برگرفته از مقاله «تاثیر دعا و دارو در درمان بیماری» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱/۲۹.